در کناره‌ی محرم (۹)
عباس، مظهر اخلاق بود.

خیلی‌ها شاید تصور کنند روز تاسوعا روز شهادت حضرت عباس است.
اما تاسوعا، یعنی روز نهم ماه محرم.
هیچ اتفاق متفاوت از روزهای قبل در کربلا نیفتاده است.
حضرت‌عباس هم مثل سایر شهدا در روز عاشورا به شهادت رسید.
اما در فرهنگ شیعی گویا به این نتیجه رسیده بودند که جدای از عاشورا، حضرت اباالفضل آن قدر در ماجرای کربلا نقش دارد که یک روز از این ده روز باید به او اختصاص یابد.
به این دلیل روز نهم محرم، روز مخصوص عباس شد.
حضرت عباس امام نیست. معصوم نیست. اما در ردیف آنان و حتی در میان بعضی عوام بیشتر از آنان مقبول جامعه است.
این ربطی به شیعیان ندارد. در عراق و حتی در میان سنیان آن هم حساب ویژه‌ای برای عباس قايلند. در تاریخ آغاز حزب بعث عراق آمده است که وقتی تصمیم به کودتا گرفتند و نیاز به همکاری وفادارانه داشتند، برای این‌که همه را ملتزم کنند که خیانت نکنند در کنار قبر حضرت‌عباس جمع شدند و پیمان بستند.
گویا برای آنان هم ابهت‌اش محفوظ بود.
اهمیت عباس، ویژگی‌های اخلاقی است.
خیلی به این نکته باید توجه کرد. حتی از وسط معرکه کربلا و مظلومیت شهادت امام حسین و اصحاب و اسارت خاندانش ، رفتارهای اخلاقی اباالفضل به صورت پررنگ در تاریخ مانده است.
از حضرت عباس چند صفت اخلاقی مهم نقل شده است:
اولین نکته مهم وفاداری عباس است.
دشمن دعوتش کرد. می‌توانست برود. نسبت فامیلی از طرف مادر داشت. نه تنها دعوت را رد کرد که تا تقدیم‌جان در خدمت برادرش ماند.
دومی: جوانمردی عباس است.
در اوج تشنگی، صف دشمن را شکافت. کلی جنگ کرد. به آب که رسید، دست زیر آب کرد تا چند جرعه بنوشد و بعد آب برای خیمه‌ها و بچه ها ببرد. اما یک لحظه اندیشید امام حسین و زن و فرزندانش تشنه‌اند.جوانمردانه آب را بر آب ریخت و مشک‌ها را پر کرد. سومی: شجاعت عباس است.
شجاعتی که بتواند خود را به آب برساند و همه بر سر او بریزند. بنا به آن چه که نقل می‌شود، دست راستش را قطع کنند و با آهن بر فرقش بکوبند تا بر زمین بیفتد.
در اسطوره‌ها و حتی در واقعیت آدم شجاع کم و بیش پیدا می‌شود. اما اهمیت عباس، تلفیق شجاعت با صفات اخلاقی جوانمردی و وفاداری و غیرتمندی او بود.
حضرت عباسی، عباس سمبل اخلاق در عاشورا بود.